 |
Khối 8406
Tuyên ngôn Tự do Dân chủ cho Việt Nam 2006
Web: http://8406vn.com - http://khoi8406vn.blogspot.com/
Email: vanphong8406@gmail.com
|
Khối 8406 Chia Buồn Về Sự Ra Đi
Của Nhà Văn Hoàng Tiến
Của Nhà Văn Hoàng Tiến
Khối 8406 chúng tôi xin đau buồn báo
tin: vì tuổi cao, bệnh nặng, Nhà văn Hoàng Tiến đã từ trần vào lúc 0 giờ 50
phút, ngày 28/1/2013 tại Hà Nội, hưởng thọ 81 tuổi. Lễ truy điệu sẽ diễn ra từ
13 đến 15 giờ, ngày 1/2/2013 tại Nhà tang lễ - Bệnh viện 354, phố Đốc Ngữ, quận
Ba Đình – Hà Nội. Sau đó đưa đi hỏa táng tại Đài hóa thân Hoàn Vũ – Nghĩa trang
Văn Điển – Hà Nội.
Nhà văn Hoàng Tiến sinh năm 1933 tại Hà Nội. Ông là bộ đội chống Pháp,
sau đó chuyển ngành đi học và tốt nghiệp Đại học ngữ văn khóa 3 trường Đại học
Tổng hợp Hà Nội. Ông dạy học, viết báo, viết văn, làm Hội viên Hội nhà văn Hà Nội,
Hội viên Hội nhà văn Việt Nam
Một số tác phẩm của ông là: Bóng đêm và ánh sáng (tập truyện) 1958,
Sương tan (tập truyện) 1963, Hà Nội của tôi (tiểu thuyết tư liệu) 1983, Người
đàn bà có khuôn mặt trăng rằm (tiểu thuyết lịch sử) 1991, Có một Hồ Xuân Hương
khác (tiểu luận, phê bình và giới thiệu) 1992, Chữ quốc ngữ và cuộc cách mạng
chữ viết đầu thế kỷ 20 (khảo cứu) 1994, Hồn thiêng sông núi (2010), Nguyễn Văn
Vĩnh, thân thế và sự nghiệp (khảo cứu)…
Nhà văn Hoàng Tiến là một trong những người đã lên tiếng rất sớm về
tình trạng bi thương của đất nước, về những nỗi bất công sâu sắc trong xã hội
Việt Nam Nam
Nhà văn Hoàng Tiến cũng là một trong 118 thành viên ban đầu của Khối
8406, ngay từ khi Khối được thành lập vào ngày 8/4/2006 cho đến nay. Với tấm
lòng trong sáng và cuộc sống thanh bạch, giản dị, bất vụ lợi, ông luôn luôn được
bạn bè đồng nghiệp và bạn bè đấu tranh dân chủ tin tưởng, kính trọng và quý mến.
Sự ra đi của ông là một tổn thất lớn cho phong trào dân chủ Việt Nam
Nhân dịp này, các thành viên của Khối 8406 cả trong và ngoài nước xin gửi
lời chia buồn sâu sắc tới gia đình nhà văn Hoàng Tiến về sự mất mát lớn lao
này. Sự nghiệp còn đó - Chúng tôi còn đây, nguyện cùng với dân tộc đi tới thắng
lợi cuối cùng của đại cuộc dân chủ hóa đất nước! Xin vĩnh biệt Nhà văn Hoàng Tiến!
Mong ông hãy yên giấc ngàn thu!
Làm tại Việt Nam
Ban điều hành Khối 8406:
1- Linh mục Phan Văn Lợi – Huế – Việt Nam
2- Kỹ sư Đỗ Nam Hải – Sài Gòn – Việt Nam
3- Giáo sư Nguyễn Chính Kết – Houston – Hoa Kỳ.
4- Bà Lư Thị Thu Duyên – Boston
Cùng ký tên: Bác sĩ Nguyễn Đan Quế, Cao trào Nhân bản, Sài Gòn, Việt Nam
Với sự hiệp thông của Linh mục Nguyễn Văn Lý, cựu quân nhân Trần Anh
Kim, nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa và nhiều tù nhân chính trị, tôn giáo khác đang ở
trong lao tù cộng sản.
Tưởng nhớ Nhà văn Hoàng Tiến
Nhà
văn Hoàng Tiến, sinh năm 1933 tại Hà Nội, sau một thời gian lâm bệnh do tai biến
mạch não và suy thận, đã qua đời tại nhà riêng lúc 00:50 ngày 28 tháng Một năm
2013. Gia đình kể lại Nhà văn Hoàng Tiến đã ra đi rất chủ động và thanh thản,
đúng tinh thần Phật tử.
Tang
lễ Nhà văn Hoàng Tiến sẽ cử hành tại nhà tang lễ bệnh viện 354, phố Đốc Ngữ -
Hà Nội, 13:00-15:00, ngày 01/02/2013. Theo di nguyện, thi hài sẽ được hỏa táng
tại Đài hóa thân Hoàn vũ Văn Điển và tro hài sẽ táng tại nghĩa trang Yên Kỳ.
Bạn bè ông kể lại, Hoàng Tiến nhà văn chính thống đã biến thành một người bất đồng
chính kiến công khai là vì ông Hoàng Tiến thương bạn, uất ức vì thấy bạn ông
(ông Hà Sỹ Phu) bị bỏ tù một cách oan nghiệt vào đầu những năm 1990.
Giới bất đồng chính kiến, hoạt động dân chủ cách đây khoảng 10 năm, 20 năm, dù
già hay trẻ, Bắc hay Nam, đều không thể quên sự chu đáo, nhiệt tình của ông
Hoàng Tiến. Gần như bất cứ một “sự cố” nào xảy đến với anh em, đều thấy xuất hiện
sự chia sẻ, ủng hộ của “Hoàng Tiến, Nhà văn, Địa chỉ: Nhà A 11 Phòng 420 Thanh
Xuân Bắc - Hà Nội.” – những thông tin bất biến ở dưới tất cả những bài viết của
ông Hoàng Tiến mỗi khi ông gióng tiếng phản đối những hành động phi pháp, phi
nghĩa của chính quyền.
Còn thân nhân những người trẻ tuổi bị bắt vì tiếng nói phản kháng chế độ vào đầu
những năm 2000 tại Hà Nội chắc chắn cũng không bao giờ quên được hình ảnh một
ông già gầy nhỏ với chiếc xe máy Chaly xộc xệch, thỉnh thoảng lại lọc cọc một
mình hay đi với vài cụ khác, tới nhà thăm hỏi, chia sẻ, động viên trong cái
không khí xã hội gần như còn kín bưng – cái thời điện thoại di động cũng hiếm gần
bằng Chaly bây giờ.
Tưởng nhớ ông Hoàng Tiến - một nhà văn, một người bất đồng chính kiến, và hơn hết,
một người tín nghĩa với bạn, khảng khái với cường quyền – Như Cây Tre Việt Nam
trân trọng đăng lại nguyên văn bài tường thuật đặc sắc về đám tang Tướng Trần Độ
do ông Hoàng Tiến viết cách đây gần 11 năm:
Tiếng
vỗ tay trong một đám tang
Đám tang ai mà có chuyện lạ vậy? Xin thưa, đó là đám tang tướng quân nhà văn Trần
Độ tổ chức ngày 14-8-2002 tại nhà tang lễ Bộ Quốc phòng số 5 Trần Thánh Tông.
Trung tướng Trần Độ là một vị lão thành cách mạng, từng giữ nhiều chức vụ quan
trọng trong bộ máy Đảng và Nhà nước cũng như trong tổ chức quân đội, những năm
cuối Đảng, bị chính quyền coi là phần tử nguy hiểm, và công an gây nhiều phiền
hà.
Cho nên đám tang ông khiến mọi người rất quan tâm. Nghĩa
tử là nghĩa tận. Người ta chú ý xem lãnh đạo cư xử với đám tang ông ra sao?
Ông mất
từ hôm mồng 9-8, việc đưa tin trên báo và tivi rất chậm. Mãi đến ngày 13-8 báo
chí mới loan tin, và tối ngày 13-8 cô phát thanh viên trên tivi mới đọc tin
tang lễ. Cô vẫn mặc áo màu hoa đẹp hàng ngày, không mặc áo tang đen. Đưa tin
sát ngày như thế, thì người các tỉnh xa, trong đó có nhiều đồng đội, đồng nghiệp,
và những người ái mộ ông không thể về kịp, vì ngày mai 14 đã lễ tang rồi.
Ngày
14, từ 8 giờ sáng bắt đầu lễ viếng. Tuy nhiên những người yêu quý ông Độ ở Hà Nội
và những tỉnh sát Hà Nội đã về kịp. Họ đi cá nhân, hoặc thành nhóm. Không thấy
những viên chức cao cấp đương nhiệm, hoặc các cơ quan đoàn thể đến viếng. Hình
như có chỉ thị của Ban Bí Thư (có người nói của Bộ Chính Trị) gửi các cơ quan
đoàn thể về tang lễ này, hạn chế sự tham gia.
Các
vòng hoa đề chữ Vô cùng thương tiếc trung tướng Trần Độ bị ách lại từ ngoài cổng.
Phải bỏ chữ Vô cùng thương tiếc và quân hàm trung tướng đi. Thắc mắc thì anh em
nhà tang lễ giải thích: “Chúng cháu chỉ biết làm theo lệnh ở trên”(!)
Vòng
hoa của đại tướng Võ Nguyên Giáp đề hàng chữ: "Vô cùng thương tiếc trung
tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp" cũng bị ách lại, đưa vào phòng đợi
ngoài cổng, và đề nghị sửa (có anh em chuyên môn sửa ngay). Nghĩa là phải bỏ
hàng chữ Vô cùng thương tiếc, và các quân hàm trung tướng, đại tướng, chỉ còn
là ông Võ Nguyên Giáp viếng ông Trần Độ. Thư ký của đại tướng là ông Huyên, phản
đối. Chuyện đôi co lằng nhằng, hai bên đều phải xin ý kiến cấp trên của mình. Mỗi
bên đều xuống thang một chút. Cuối cùng vòng hoa còn là: "Thương tiếc
trung tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp". Có lẽ (đó) là vòng hoa duy
nhất được giữ gần như nguyên vẹn lời viếng. Nhưng khi Ban Tang Lễ gọi loa đọc
tên người viếng thì lại gọi là: "Vòng hoa của ông Võ Nguyên Giáp viếng ông
Trần Độ".
Những
người đứng đợi trong sân nhà tang lễ, nghe thấy thế, đều xì xào bàn tán. Ông
Kim Sơn, một lão thành cách mạng, tham gia từ hồi quân giải phóng, không chịu nổi
đã tiến lên cự nự Ban Tang Lễ. Quân hàm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là do Bác
Hồ phong. Ai dám tự ý tước bỏ? Sao các anh làm ăn bậy bạ thế? Vòng hoa vẫn đề
chữ đại tướng, mà các anh đọc sai đi là nghĩa sao?
Thì
quân hàm trung tướng của ông Trần Độ cũng thế, muốn tước bỏ phải có quyết định
của quốc hội hoặc chủ tịch nước. Báo chí vẫn đăng là trung tướng, mà tang lễ lại
bỏ đi. Thật chẳng ra làm sao! Rõ là trống đánh xuôi kèn thổi ngược!
Lại
nói đến vòng hoa của thượng tướng Lê Ngọc Hiền đề là đồng chí Trần Độ, cũng bị
bỏ đi chữ đồng chí. Chắc sự chỉ đạo ở trên cho rằng, ông Trần Độ đã bị khai trừ
khỏi Đảng thì không còn gọi là đồng chí nữa. Nhưng họ đã lầm, theo điều lệnh của
quân đội, thì từ binh nhì đến tướng lĩnh đều xưng hô với nhau là đồng chí. Ông
Lê Ngọc Hiền mặc quân phục, đeo quân hàm thượng tướng trang nghiêm, đến viếng
ông Trần Độ, mà cũng chỉ được giới thiệu trên loa là ông Lê Ngọc Hiền đến viếng
ông Trần Độ.
Trung
tướng Nguyễn Hòa cũng quân phục, quân hàm, huân chương đầy đủ và cũng chịu cảnh
ngộ như trên.
Vòng
hoa của anh em dân chủ Hải Phòng đề là "Vô cùng kính phục và thương nhớ
bác Trần Độ. Các bạn đồng hành ở Hải Phòng" phải sửa thành "Kính viếng
bác Trần Độ. Các bạn đồng hành ở Hải Phòng". Vòng hoa cá nhân Vũ Cao Quận,
đi cùng đoàn Hải Phòng, đề "Kính viếng lão tướng Trần Độ. Người lính già Vũ
Cao Quận" bị giữ lại. Tranh cãi hồi lâu, không có cụm từ vô cùng thương tiếc,
không có trung tướng hay đồng chí, lại không có gì sai phạm về ngữ pháp tiếng
Việt, vậy cớ gì phải sửa, ai sửa được đúng hơn, xin mời. Mãi rồi cũng được vào.
Những
vòng hoa mẫu mực có băng chữ ghi phải là "Vòng hoa của ông Nguyễn Văn An
kính viếng ông Trần Độ", "Vòng hoa của ông Lê Đức Anh kính viếng ông
Trần Độ", "Vòng hoa của Văn phòng Quốc hội kính viếng ông Trần Độ
..v..v.. Không thấy vòng hoa của ông Nông Đức Mạnh.
Chúng
tôi để ý thấy nhiều bức trướng chữ vàng trên nền đỏ vẫn đề trung tướng, tướng
quân, danh tuớng v.v... không thể gỡ bỏ vì đã thêu bằng chỉ vàng bám chắc trên
vải. Trong đó nổi bật bức trướng của các cụ dân chủ, trướng dài khổ to sát đất
phải có gậy treo lên, thêu tám chữ vàng "Nhân văn danh tướng. Trung
dũng vẹn toàn". Bên dưới ghi tên tuổi các vị kính viếng. Trưởng
đoàn là cụ Lê Giản, rồi đến các ông Hoàng Minh Chính, Lê Hồng Hà, Phạm Quế
Dương, Nguyễn Thanh Giang v.v..., hơn hai mươi ông. Mọi người xúm lại xem.
Chụp ảnh. Quay phim. Có tiếng gọi bằng máy di động, đề nghị tịch thu. Rồi cũng
không thấy gì. Mọi việc vẫn êm trôi. Tịch thu bức trướng trưởng đoàn là cụ
Lê Giản thì cũng phiền đấy. Hơn nữa các cụ dân chủ đã đứng vây quanh bức
trướng. Công an dùng bạo lực thì lôi thôi to.
Đoàn
của các cụ dân chủ chỉ bị kìm lại thôi. Nhiều đoàn đăng ký sau đã vào trước.
Ban tang lễ gây khó khăn cho các cụ phải đứng chờ dưới bóng cây, nắng chang
chang, nhưng lại có cái hay là nhờ thế, mọi người hết tốp này tốp khác đến
chiêm ngưỡng, bàn tán về các bức trướng. Bức trướng của nhà nghiên cứu Trần
Khuê bị quản chế từ Sài Gòn gửi ra:
Công
thần không làm phách
Danh
toại chẳng cầu nhàn
Bút
thần vung mấy độ
Ðáng
mặt đại nghĩa quân.
(Ta
chú ý bài thơ có chữ phách và chữ độ. Tên khai sinh là Tạ Ngọc Phách, tên tham
gia cách mạng là Trần Độ).
Bức
trướng của nhà thơ Bùi Minh Quốc bị quản chế từ Đà Lạt gửi ra, người anh
ruột là cụ Bùi Minh Đức gần 90 tuổi, cựu chiến binh chống Pháp, thay mặt em mang
đến:
Vì đại
nghĩa nhân chân, thân mấy độ trần thân
Tướng
dẫu không nguyên giáp, hồn vẫn vẹn tình dân.
(Tạm
dịch: Người chân chính vì nghĩa lớn, cái thân mình bị mấy lần vùi dập Viên tướng
không còn nguyên giáp, tâm hồn ông vẫn trọn vẹn tình dân).
Bức
trướng của tiến sĩ khoa học Hà Sĩ Phu cũng bị quản chế, từ Đà Lạt gửi
ra, viết bằng chữ Hán, do các cụ trong nhóm thư pháp Cảo Thơm thực hiện:
Văn
võ tung hoành, trung tướng phong trần, thế sự song kiên song trọng đảm.
Bắc
Nam xuất nhập, đại quân tế độ, hùng binh nhất trượng nhất đan tâm.
(Câu
đối vế trên có Trần vế dưới có Độ. Trung tướng phong trần là trung tướng gian
nan, lại có thể hiểu là ông Trần được phong trung tướng. Đại quân tế độ là đội
quân cứu đời, tức quân giải phóng miền Nam. Đây nhắc đến việc ông Trần Độ là
phó tư lệnh quân giải phóng miền Nam. Vậy câu đối trên có thể tạm dịch là:
Văn
võ dọc ngang, ông Trần được phong hàm trung tướng, việc đời hai vai gánh vác
hai trách nhiệm lớn;
Nam Bắc
vào ra, tướng Ðộ chỉ huy quân giải phóng, cứu nước một gậy trường sơn một trái
tim hồng).
Bức
trướng của nhóm Cảo Thơm trên nền giấy bồi khổ lớn đề 3 chữ đại tự
"Vị dân tâm" (Tấm lòng vì dân), với hàng phụ đề bằng những
câu thơ chữ Hán ca ngợi tướng quân Trần Độ. Ông Tú Sót mái đầu bạc phơ,
trong nhóm thư pháp Cảo Thơm, luôn miệng giải thích cho mọi người rõ nghĩa:
Vô
tình vị tất chân hào kiệt
Hữu
độ phương vi đại trượng phu
(Nghĩa
là: Sống vô tình (như chủ nghĩa MACKENO (Mặc-kệ-nó) bây giờ), không phải là người
hào kiệt. Có đức độ (vì dân vì nước) mới đáng mặt gọi trượng phu).
Lại
nghe được tin, cụ Độ vừa mất, công an đến đòi khám nhà, không có lệnh. Bà Độ phản
đối. Công an đe dọa những người con, bắt hai con trai lên đồn, gây căng thẳng.
Cuối cùng gia đình phải nộp 5 thùng sách vở của cụ Độ. Mọi người nghe tin đều
phẫn nộ. Quá thể! Gia đình người ta đang tang gia bối rối. Thật nhẫn tâm!
12 giờ
15 phút, lễ truy điệu bắt đầu. Giới thiệu vị đại diện Văn phòng Quốc hội là ông
Vũ Mão đọc điếu văn. Ông Mão có nhắc đến lý lịch, quê quán, ngày sinh,
quá trình tham gia cách mạng và những chức vụ ông Trần Độ đã đảm nhiệm. Phần
hai, ông ta nói rất tiếc là ông Trần Độ cuối đời đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng...
Phần hai tuy không dài, nhưng cả hội trường lặng đi. Không khí như nén lại, ngột
ngạt.
Đến mục
gia đình lên đáp từ, người con trưởng cụ Độ là anh Thắng, sau khi kể những
tình cảm về người bố, và sau khi cám ơn tất cả các cụ, các ông, bà, chú, bác,
các anh chị... đến tham dự tang lễ, lời cuối của bài đáp từ là câu: "Tôi
thay mặt gia đình xin phép không tiếp nhận lời điếu của vị đại diện Văn phòng
Quốc hội" (Chưa bao giờ lại có chuyện như vậy, tang gia khước từ lời
điếu của chủ lễ !!??).
Như một
kho thuốc nổ được châm ngòi, cả hội trường vỗ tay ran lên tán đồng. Tiếng hoan
hô lẫn tiếng vỗ tay nổi lên càng to, kéo dài không ngờ, như hội bắn pháo hoa.
Các đợt liên tiếp cao hơn, to hơn, dài hơn, càng âm vang cộng hưởng hết cỡ
trong vòm nhà hội trường tang lễ. Có cảm tưởng như nóc hội trường sắp bật tung.
Nhiều tiếng hét đến lạc giọng, nghe không rõ. Loáng thoáng những từ hoan hô! phản
đối! ngu dốt! bất nhân!... lẫn trong những tràng vỗ tay rền vang như sấm động.
Những
uẩn ức trong lòng mọi người bị dồn nén từ sáng đến giờ được dịp nổ tung. Tôi phải
trèo lên chiếc ghế, đưa tay lên vành tai, nghiêng đầu lắng nghe. Một người hét
to, giọng như người miền núi, tay giơ lên chỉ chỉ vào chiếc khung đen có hàng
chữ Lễ tang ông Trần Độ ở trên cao, dưới là chiếc ảnh bán thân của ông mặc thường
phục: “Ai cho phép chúng nó bỏ hàng chữ Vô cùng thương tiếc đi. Chúng nó
không vô cùng thương tiếc, nhưng chúng tôi vô cùng thương tiếc...”
- Thật là bọn ăn cháo đá bát.
- Không có tướng Trần Độ và anh em chúng tôi thì làm
sao có chúng nó ngày nay.
- Nghĩa tử là nghĩa tận, không có ai đi kiểm điểm người
chết trước linh cữu cả.
- Chuyện này cổ kim chưa thấy bao giờ.
- Mà đã chắc là ai đúng, chắc là ai sai? Quan tòa là
nhân dân.
- Chúng nó phỉ báng lên truyền thống dân tộc.
Nơi
này, chỗ kia, ầm ầm những tiếng thét, tiếng quát tháo: Bọn phản nhân dân! Phản
bội đường lối Hồ Chí Minh! Phản văn hóa! Đề nghị Bộ Chính trị phải nghiêm trị!
Có ai
nói khẽ: “Đây là chỉ đạo của Bộ Chính trị”.
Tiếng
quát to: “Nói láo! Bộ Chính trị sáng suốt, không làm điều ngu dốt như thế. Nói thế là không đúng”.
Có ai đó lại hô lên: “Trần Độ muôn năm!”.
Nhân viên an ninh mặc thường phục vây quanh những người quá nóng nảy, đề phòng.
Có tiếng hỏi: “Vũ Mão đâu? Vũ Mão đâu?”.
“Hắn chạy rồi! Lủi ra xe rồi!” Thật là may cho Vũ Mão. Hắn ta đứng đực ra, mặt
chảy xị, tái xám, ngơ ngác. Có ai giục, hắn như chợt tỉnh, vội lách ra phía
sau, chuồn mất.
Cũng may cho đám tang nữa. Sự tức giận của khối người đông đảo trong hội trường
này, mà túm được Vũ Mão, thì không biết rồi những gì sẽ xảy ra.
Các cụ dân chủ đều biết kìm mình. Trước đám tang vài ngày, cơ quan an ninh đã cử
người đến dò la thái độ các cụ. Lo sợ các cụ dân chủ lợi dụng chiếm diễn đàn,
cướp mi-crô, gây ra căng thẳng. Các cụ đã tin lại cho công an biết. Chỉ có đầu
óc ngu tối mới nghĩ như thế. Những người yêu quý ông Độ, ai lại muốn phá rối
đám tang. Chính lúc các cựu chiến binh, các lão thành cách mạng, bừng bừng nổi
giận, thì các ông dân chủ lại bình tĩnh, tìm cách khuyên can, chứ không có thái
độ quá khích nào cả.
Toàn là những người hiểu biết. Sự nóng giận liền dịu xuống. Tang lễ lại tiếp tục.
Mọi người đều đứng rẽ ra hai bên làm thành một con đường để đội danh dự mặc lễ
phục trắng khiêng linh cữu trong nhà tang lễ ra xe ô tô đã đỗ ở giữa sân. Lúc
này nắng lắm!
Một số phóng viên người nước ngoài tranh thủ phỏng vấn, ghi âm mấy cụ còn chưa
nguôi cơn giận.
Ai cùng đi đến nghĩa trang Hoàn Vũ (hỏa táng) thì lên xe. Tôi chậm chân nên xe
tang đã ra ngoài cổng rồi, tôi vẫn còn trong sân để xe đạp xe máy. Gặp chị Ngọc,
vợ ông Hoàng Minh Chính, hỏi tôi có đi nghĩa trang? Tôi trả lời sẽ đi bằng xe
máy. Chị khuyên tôi nên đi ôtô, đỡ mệt. Các ông ấy đều lên ôtô cả. Tôi chạy vội
ra cổng, thì đoàn xe đã đi xa. Lại gặp các cụ dân chủ đứng túm lại ở đầu cổng.
Hỏi ra mới rõ, xe còn rộng chỗ lắm, nhưng lái xe không chịu mở cửa cho các cụ
lên (đều do công an lái xe). Một cử chỉ nhỏ nhen! Các cụ bèn quyết định thuê tắc-xi
đi.
Trên xe, tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang nhận định một cách tổng quát: “Chúng
nó đểu một cách rất ngu, và đểu đến từng chi tiết". Nhà báo đại tá
chính ủy Phạm Quế Dương lại cười hề hề: “Trò đùa ấy mà! Có gì
đâu!".
Xe tắc-xi chạy nhanh, bám kịp đoàn xe tang lễ. Quả thật, nhiều xe rất vắng,
mang biển số 80B. Biển số này là của công an, nhiều người biết. Hai xe
cam-nhông chở đầy vòng hoa viếng, những vòng hoa bên ngoài đều bị bóc hết các
băng chữ. Lại nhỏ nhen!
Dự hỏa táng xong, trở về nhà tang lễ Bộ Quốc phòng thì đã gần 3 giờ chiều.
Chúng tôi lấy xe ra về, người mệt nhoài, vì nóng, vì nắng. Rủ nhau vào uống giải
khát để lấy sức ngày mai còn đưa hài cốt hỏa táng cụ Độ về Thái Bình.
Sẩm tối mới về tới nhà, đã thấy mấy ông bạn cựu chiến binh đón từ đầu đường hỏi
về chuyện đám tang ông Trần Độ. Thì ra chuyện ở đám tang trưa nay đã đồn ầm lên
trong dân chúng. Giấu làm sao được nhân dân! Che làm sao được miệng thế gian!
Và bản tin chiều của hãng BBC mãi tít nước Anh đã đưa tin về đám tang. Có cả tiếng
nói của cháu Thắng và tiếng vỗ tay rền vang như sấm. Nhanh thật! Trái đất cùng
chung một mái nhà.
Vài lời kết thúc:
Sáng sớm hôm sau (15-8-2002) chúng tôi tập trung tại 37 Lý Nam
Chúng tôi gọi tắc-xi, đúng 6 giờ 30 sáng lên đường. Nhìn
sang lịch ta là ngày mồng 7. Ông cha ta dạy: “Chớ đi ngày 7 chớ về ngày 3”.
Chúng tôi biết là chuyến đi này sẽ gặp trắc trở đây.
Quả không sai, quãng đường hơn 100 km về quê cụ Độ bị
4 lần ách xe. Công an giao thông kiểm soát giấy tờ lái xe, phương tiện xe cộ có
an toàn, để đảm bảo cho khách đi đường được yên tâm. Lại còn điều tra một tai nạn
xe cộ, lái xe bỏ chạy, là một trong 300 chiếc tắc-xi của hãng này. Màu sơn này.
Nên công an chúng cháu phải làm nhiệm vụ, mong các cụ thông cảm. Lần ách xe ở đất
Thái Bình lâu nhất, mất gần 2 giờ đồng hồ. Đến nơi thì đã 1 giờ 30 chiều, tang
lễ hạ huyệt đã xong. Tổng cộng mất hơn 7 tiếng đồng hồ mới đi nổi quãng đường
hơn 100 km. Mọi người đang ăn cỗ. Phong tục nông thôn bà con xa gần kéo đến rất
đông.
Chúng
tôi thắp hương, dâng lễ vật ở bàn thờ gia đình và bàn thờ ông Trần Độ. Lại phải
ngồi ăn cỗ, thôi thì chiều nay ra mộ thắp hương trước khi về.
Được
gặp con cái cụ Độ, chúng tôi tranh thủ tìm hiểu việc công an định khám nhà và lấy
đi 5 thùng sách báo. Các cháu đều trả lời lấp lửng, không rõ ràng, hình như e
ngại điều gì. Gặp cháu Thắng, con trai trưởng, người đã nói được câu tuyệt vời
hôm qua, thì hôm nay cũng không đậm đà bắt chuyện, muốn lảng tránh câu hỏi. Có
thể tối qua cơ quan nơi cháu làm việc họ đã ấn huyệt. Thôi, thông cảm cho các
cháu. Các cháu cần làm ăn, cuộc đời các cháu còn dài.
Được
biết thêm, có cả thảy 220 vòng hoa tang lễ ở Hà Nội. Các băng chữ bị lấy hết,
gia đình chỉ giữ được 7 băng. Gia đình đòi lại được 5 cuốn sổ tang, một số
trang bị xé rách.
Toàn
là những cử chỉ nhỏ nhen!
Ngôi
mộ ông Trần Độ được nằm cạnh ngôi mộ bà mẹ. Đó là ý nguyện của ông. Đây là nghĩa
trang xóm làng, mỗi gia đình được một khoanh đất, để chôn cất những người thân
trong gia đình. Ông Độ đã trở về với bà con xóm làng. Mộ ông cũng rất bình thường,
như mọi ngôi mộ ở đây. Nằm ở đây thì yên ổn rồi, ấm lòng rồi. Chúng tôi tin chắc
là ông Trần Độ rất thanh thản. Nhớ đến một đoạn thơ của ai đó:
Sống
tranh luồn cúi vào ra,
Chết
còn xí cả (cái) nhà mồ to
Phải
là những bậc anh hào,
Sống thiêng - chết lại đi vào trong dân,
Mả to bia nhớn chẳng cần...
Những ngày tang lễ ông Trần Độ
Hà Nội, tháng 8-2002
Hoàng Tiến, nhà văn.
Địa chỉ: Nhà A 11 Phòng 420
Thanh Xuân Bắc- Hà Nội.○
